| Alem | Şube | Sınıf | Takım | Aile | Cins / Tür |
|---|---|---|---|---|---|
| Animalia | Chordata | Aves | Psittaciformes | Psittaculidae | Psittacula krameri |
Yeşil papağan
" ALT TÜRLERİ (SİNONİM DEĞİL!) Psittacula krameri krameri (Scopoli, 1769) Psittacula krameri parvirostris (Souancé, 1856) Psittacula krameri borealis (Neumann, 1915) Psittacula krameri manillensis (Bechstein, 1800) "
Boyu 37-43 cm (gaga-kuyruk ucu mesafesi), kanat açıklığı 42-48 cm, ağırlığı 95-143 gr’dır. Yeşil papağanın vücudu parlak zümrüt yeşilidir. Yeşil papağanlar riparyan ormanlar, mangrovlar, savanlar, çayırlıklar, açık tarım alanları, dağınık ağaçlık alanlar, yerleşim yerlerindeki parklar ve bahçeler gibi oldukça farklı habitatlarda bulunabilen bir türdür. İstila etttiği alanlarda genelde şehirlerdeki park ve bahçelerde bulunur. Asya’da 1600 metre, Etiyopya’da yaklaşık 2000 metre irtifaya sahip alanlarda gözlenmiştir. Anny ve ark. (2009), Belçika’da Yeşil papağanların elverişli beslenme kaynakları ve yeterli yuva kovukları buldukları takdirde ve aşırı buzlanma görülmediği zamanlarda şehir dışlarında da yaşayabildiklerini ifade etmiştir. Üreme öncesi ve sonrası olmak üzere iki kez tüy değiştirir. Ancak bu aşamada uçma özelliğini kaybetmez. Göçmen değildir.
"Boyu 37-43 cm (gaga-kuyruk ucu mesafesi), kanat açıklığı 42-48 cm, ağırlığı 95-143 gr’dır. Yeşil papağanın vücudu parlak zümrüt yeşilidir. Oldukça yeşil, uzun kuyruğun orta telekleri mavimsidir ve kuyruk uçları yeşilimsi sarıdır. Kanat altı örtüleri sarımsı yeşildir. Kanca gibi iri üst gagası kırmızı, ucu koyudur, alt gaga ise siyahtır. Bacakları yeşilimsi gridir. Erkeğin siyah gıdısı enseye doğru incelerek giden yay şeklinde bir boyun halkası oluşturur. Boyun halkası altta uçuk pembe, üstte mavi ile sınırlanmıştır; mavilik bazen ense ve tepeye doğru çıkabilir. Göz pınarında çok ince siyah bir çizgi vardır, göz mavidir. Dişide başta desenlenme bulunmaz, bazılarında göz pınarında belirsiz siyah çizgi vardır. Genç, dişiye benzer ancak daha sarımsıdır, boyun halkası ya yoktur ya da oldukça belirsizdir. Erkekte boyun halkası 3. yaşta belirir. İskender Papağanı ile karışabilir; omzunda pembelik olmaması ve alt gaganın siyah olması ile ondan ayrılır. Parklarda kovuk olan büyük ağaçlarda yaşar ve yuvalanır. Meyveler ve çekirdekleri, tohumlar, fındıklar, yemişler ve sebzeler başlıca besinleridir. Anavatanı Afrika ve Hindistan olup, ülkemizde kafes kaçkını bir türdür ve şehir parklarında görülebilir.
Varyasyonlar:
P. k. krameri: yukarıda tanımı verilen kuştur. Dağılımı: Güney Moritanya, Senegal ve Güney Sudan’ın doğusu, Kuzey Uganda.
P. k. parvirostris: kafa ve yanaklar nominat alttürden daha az sarıdır. Gagası daha küçüktür ve üst gaga parlak kırmızıdır ve uç kısmı daha az koyudur. Dağılımı: Orta ve Doğu Sudan, K Etiyopya, Eritre ve Cibuti.
P. k. borealis: Nominat alttürden daha iridir. Üst gaga tamamen kırmızıdır. Alt gagada ise siyah lekelenmeler vardır. Dağılımı: Kuzeydoğu Afganistan, Kuzey ve Doğu Pakistan, Hindistan, Nepal, Bangladeş, Myanmar ve muhtemelen Güney Çin.
P. k. manillensis: Diğer alttürlerden daha iridir. borealis’ten daha soluk ve sarımsıdır; alt gaga siyahtır. Dağılımı: 200 K enlemin altında kalan Hindistan yarımadası ve Sri Lanka.
"
"Yeşil papağanlar riparyan ormanlar, mangrovlar, savanlar, çayırlıklar, açık tarım alanları, dağınık ağaçlık alanlar, yerleşim yerlerindeki parklar ve bahçeler gibi oldukça farklı habitatlarda bulunabilen bir türdür. İstila etttiği alanlarda genelde şehirlerdeki park ve bahçelerde bulunur. Asya’da 1600 metre, Etiyopya’da yaklaşık 2000 metre irtifaya sahip alanlarda gözlenmiştir. Anny ve ark. (2009), Belçika’da Yeşil papağanların elverişli beslenme kaynakları ve yeterli yuva kovukları buldukları takdirde ve aşırı buzlanma görülmediği zamanlarda şehir dışlarında da yaşayabildiklerini ifade etmiştir.
Yuva alanı olarak seçtikleri ağaçlar Londra Çınarı (Platanus x acerifolia), Fıstık çamı (Pinus pinea), Gümüşi ıhlamur (Tilia argentea), Titrek kavak (Populus tremula), Sofora (Sophora japonica), Saplı meşe (Quercus robur) olarak kaydedilmiştir.
Yeşil papağanlar doğal olarak Sahra altı Afrika ve Hindistan’da dağılım göstermektedir. Afganistan, Bangladeş, Benin, Butan, Burkina Faso, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Fildişi Sahili, Cibuti, Eritre, Etiyopya, Gambiya, Gana, Gine, Gine-Bissau, Hindistan, Liberya, Parasal, Moritanya, Myanmar, Nepal, Nijer, Nijerya, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Güney Sudan, Sri Lanka, Sudan, Togo, Uganda, Vietnam Yeşil papağanın doğal olarak bulunduğu ülkelerdir. P. k. krameri ve P. k. parvirostris Afrika’da, P. k. borealis ve P. k. manillensis Hindistan’da bulunur.
Türkiye’de şu ana kadar Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Muğla, Mersin, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Yalova olmak üzere toplam 29 farklı ilden kayıt gelmiştir. Ancak Yeşil papağanlar bu alanların tamamında doğada başarılı popülasyonlar oluşturamamıştır. Çoğuna ait kayıtlar 1 seferle sınırlı kalmıştır. Sadece Ankara, Antalya, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Yalova ve Şanlıurfa’da ürediğine dair kayıtlar vardır.
Yeşil papağanın birçok ülkede nasıl doğaya kaçtığı ve/veya bırakıldığına dair geri dönük doğrudan pek bilgi bulunmamaktadır. Çoğu açıklamaların spekülatif olduğu belirtilse de büyük bir kısmı insanların açıklamalarına ya da çeşitli rapor ve gazete haberleri ilişkilendirilmiştir. Ancak Yeşil papağanın sadece kafes kuşu olarak tutulduğu bilinmektedir. Kafes kuşu olarak oldukça iyi bilinen Yeşil papağanlar dünya genelinde ticari amaçlı götürüldükleri ülkelerde, kafeslerden kaçarak ya da insanlar tarafından kasıtlı olarak serbest bırakılarak doğal popülasyonlar oluşturmayı başarmıştır. Yeşil papağan birçok kafes kuşu arasında en başarılı işgalci olarak kabul edilir.
Belçika’da birkaç Yeşil papağan bir hayvanat bahçesi tarafından serbest bırakılmıştır (Devillers ve ark. 1988). Almanya’da bir grup Yeşil papağanın Köln hayvanat bahçesinden serbest bırakıldığı söylense de bazı kaynaklar da bir satıcının 20—30 kuşu serbest bıraktığını ifade etmektedir (Kahl-Dunkel ve Werner, 2002). İngiltere’de hava almaları ve serbest uçan güvercinlerle dolaşmaları için serbest bırakılmaları sonucu doğada tutundukları ifade edilmektedir (Buxton, 1868; Cramp, 1985). Moritus’da kuşların kafesten kaçtığı ifade edilmektedir (Cramp, 1985). Amerika Birleşik Devletlerinde bir fırtınanın Yeşil papağanların bulunduğu yerdeki çatıyı kaldırması sonucu iki çiftin serbest kalarak doğaya kaçtıkları ifade edilmektedir (City of Bakersfield, 2009). Dvir (1980), İsrail popülasyonlarının İsrail’e dışarıdan getirildiğini ifade etse de Hatzofe ve Yom-Tov (2002) kuşların Mısır’daki feral popülasyonların yayılıp İsrail’e gelmeleri ile ortaya çıkmış olabileceğini ifade etmektedir.
Türkiye’de ise doğa salınma aşamasının nasıl gerçekleştiğine dair çeşitli fikirler öne sürülmektedir. Bunlardan bazıları kafesle taşınan Yeşil papağanların Boğazdan geçen bir gemiden kaçtıkları, ya da bir kamyonun devrilmesi sonucu serbest kaldıkları, ya da ticaret amacıyla getirilen yaklaşık 150’sinin İstanbul havalimanında kaçtıkları, Körfez Savaşından kaçarak geldikleri gibi açıklamalar bilinmektedir. Bu nedenlerden hangisinin gerçek olduğu bilinemese de evlerde bakılan kuşların kafeslerden kaçtığı ve petşoplarda bazen yasadışı ticaret sebepleriyle salındıkları da yaygın olarak bilinmektedir. Bunlar da yeşil papağanların doğada popülasyon kurmaları için fırsatlar yaratmıştır.
Yeşil papağanlar kafes kuşu ticareti yapılan bir tür olması sebebiyle aslında ticaretin kendisi yayılma yollarından birini oluşturmakta ve feral popülasyonlar kurulmasına olanak sağlamaktadır. Yeşil papağanlar;
- Taşıma sırasında kaçma
- Kafes, kuşhane gibi yerlerden kaçma, sahipleri tarafından serbest bırakma
- Yerleşmiş popülasyonların yayılmaları sonucunda feral popülasyonlar oluşturmaktadırlar.
Arap ülkelerinin çoğunda Yeşil papağanların taşımacılık sırasında kaçmaları sonucunda doğaya yerleştiklerini ifade edilir. Arap Yarımadası, Hindistan’dan kuşları getiren gemilerin önemli bir durak noktasıdır. Buradaki duraklama ve transferler sırasında önemli sayıda papağanın kafeslerden firar ettiği/salındığı ifade edilmektedir. Günümüzde hala yabani ortamlarından yakalanan kuşlar ticaret amaçlı olarak taşınmaktadır ve bu da bu esnada serbest kalmaları için fırsat oluşturmaktadır.
Kuşların kafesten kaçması ya da sahipleri tarafından serbest bırakılmaları yeni feral popülasyonların kurulmasını destekleyen önemli faktörlerdendir. Çoğu popülasyonlarda kuşların nereden geldikleri bilinmese tekrarlı salınmaları ve veya kaçmalarının, doğal olmayan alanlardaki dağılmalarına katkıda bulunduğundan şüphe yoktur. 1970’lerde hayvanat bahçeleri ziyaretçilerin ilgisini çekmek ve ziyaretçi sayısını arttırmak amacıyla Yeşil papağanları serbest bırakmışlardır. İstilacı yabancı tür kavramının artık bilinmesi nedeniyle günümüzde bu tür uygulamalar oldukça sınırlı olduğu düşünülmektedir. Yine de, 2005 yılında Hollanda’da bir hayvanat bahçesi Keşiş papağanını tekrarlı olarak birkaç kez serbest bırakmış, ancak gelen şikâyetler nedeniyle de bir daha serbest bırakmamak üzere yakalamıştır.
Yerleşmiş başka popülasyonların yayılması sonucunda yeni popülasyonların ortaya çıkması da sadece Avrupa’da yeni 65 Yeşil papağan popülasyonun ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. İngiltere, Almanya, İspanya’da 1960’larda yapılan üreyen kuş atlas çalışmaları günümüz verileri ile kıyaslandığında yerleşen popülasyonların gitgide yayıldıkları görülmektedir. Strubbe ve Matthysen (2009), yaptıkları ekolojik niş modelleme çalışmaları ile Belçika’da türün dağılım gösterebileceği daha bolca uygun habitat olduğunu ve zaman içerisinde türün daha çok yayılabileceğini ifade etmiştir.
"
"Yeşil papağan üreme olgunluğuna 3 yaşında ulaşmaktadır. Ancak ergenlerin (subadult) de henüz 3 yaşına gelmeden üredikleri İngiltere ve Belçika’da gözlenmiştir.
Üreme mevsimi Afrika’da Ağustos-Kasım aylarında iken Hindistan’da Aralık-Mayıs ayları arasındadır. İsrail, İngiltere gibi alanlarda ise Şubat-Mayıs ayları arasında farklılık göstermektedir.
Ağaç kovuklarında yuva yapar. Genellikle kovukları kendileri açarlar. Bazen yıkık binaların duvarlarında ya da kayalık yarlarda yuvalandıkları da kaydedilmiştir. Yuvalar yerden 3-10 metre yükseklikte yer alır.
Kuluçka büyüklüğü 3-4 yumurtadır. Nadiren 6 yumurta da kaydedilmiştir. Esaret altındaki kuşların yumurta ölçüleri: 29–31 mm × 21·5–22·1 mm olarak kaydedilmiştir. Kuluçka süresi 22 gündür. Yavrular yuvadan 7 hafta sonra ayrılmaktadır. İngiltere’de kuluçka büyüklüğü ortalama 3,7 yumurta olarak, yavru bakım süresi ise yaklaşık 49 gün olarak tespit edilmiştir. İngiltere’deki yuvaların %72’sinde üreme başarısı görülmüştür, yani yuvadan yavrular uçmuştur ve yuva başına uçan yavru sayısı 1,4 olarak tespit edilmiştir.
Belçika’da Yeşil papağanlar yerli türlerden daha erken bir dönem olan Şubat ayında kuluçkaya yattığından, onların kovuklarda yuvalanan diğer türleri yuvasız bırakma potansiyeline sahip olduğu belirtilmektedir (Anny ve ark., 2009).
Yerli tür olduğu Hindistan ile yabancı tür olduğu İngiltere ve İsrail’deki kuluçka büyüklüğü değişiklik göstermezken üreme başarısında önemli farklıklar olduğu ve İngiltere’deki üreme başarısının anlamlı ölçüde düşük olduğu gözlenmiştir (Schwartz ve ark., 2009). Hindistan’da yavru kaybının temel nedenleri predatörler iken istilacı olduğu ülkelerde predatör yoktu. Ancak İngiltere’de düşük üreme başarısının nedeninin yumurtadan yavru çıkmaması nedeniyle olduğu gözlenmiştir; bunun temel nedeni de muhtemelen İngiltere’de İsrail ve Hindistan’a göre daha düşük sıcaklıkların olmasıdır.
Yeşil papağanın üreme parametreleri (ortalama ± standart sapma)
Hindistan (yerli tür) İngiltere (istilacı tür) İsrail (istilacı tür)
Kuluçka büyüklüğü: 3.83 ± 0.07 3.75 ± 0.13. 4.05 ± 0.18
Yavru sayısı: 3.11 ± 0.20 1.87 ± 0.15 3.35 ± 0.23
Yuvadan uçan yavru sayısı: 2.59 ± 0.24 1.40 ± 0.12 2.25 ± 0.20
"
"Yeşil papağan 3 yaşında üreme olgunluğuna ulaşmaktadır. Ancak bazı popülasyonlarda 3 yaşına gelmeden de ürediği tespit edilmiştir. Üreme mevsimi Afrika’da Ağustos-Kasım aylarında iken Hindistan’da Aralık-Mayıs ayları arasındadır. İsrail, İngiltere gibi alanlarda ise Şubat-Mayıs ayları arasında farklılık göstermektedir.
Üreme öncesi ve sonrası olmak üzere iki kez tüy değiştirir. Ancak bu aşamada uçma özelliğini kaybetmez. Göçmen değildir.
"
"Afrika’da genel olarak incir, hünnap, demirhindi, guava, hurma, mango, baobab meyveleriyle, akasya tohumlarıyla, kültür bitkilerinden kahve, mercimek, süpürge darısı, millet yem bitkisi tohumları ile beslenir.
Asya’da Prosopis spicigera, Acacia arabica, Casuarina equisetifolia bitkilerinin tohumları, Dalbergia sissoo, Ficus, Acacia, Ziziphus, Xanthium, Melia azedarach, Azadirachta indica ve Albizia lebbek, Capparis aphylla çiçekleri, Salmalia malabarica, Erythrina indica, Butea monosperma, Bassia latifolia bitkileri petal ve nektarları ile beslenir.
İngiltere’de bulunan istilacı Yeşil papağanlar Rosaceae, Ilex, Sambucus meyveleri, Fagus, Aesculus, Carpinus, Fraxinus, Pinus yemişleri ve kültür bitkilerin meyveleri ile beslenir.
Türkiye’de ise şu ana kadar Platanus orientalis, Styphnolobium japonicum, Acer, Ulmus, Celtis australis, Cupressus, Juglans regia, Malus, Pinus nigra, Ligustrum japonicum, Diospyros kaki, Punica granatum, Cedrus libani, Prunus avium, Pyracantha coccinea, Malus floribunda, Olea europaea, Pistacia terebinthus bitkilerinin meyve ve tohumları ile beslendikleri gözlenmiştir.
Asya’da en etkili tarım zararlısı olarak kabul edilen türün büyük sürüler halinde özellikle Citrus ve Prunus meyve bahçelerine geldikleri bilinir. Mısırları Eylül-Aralık aylarında, yerde yetişen kabuklu yemişleri Kasım-Mart ve mayıs-haziran dönemlerinde, tahılları da Mart dönemlerinde yedikleri bildirilmiştir. Kahve, ayçiçeği, biber ve Hint nohuduna ulaşmak için çuvalları parçalamaya çalıştıkları gözlenmiştir.
İngiltere başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde kuşların beslenmesi için kullanılan yemliklere çok sık geldikleri kaydedilmiştir.
Yeşil papağanlar günlük olarak tünek alanları ile beslenme alanları arasında 15 km mesafeye kadar uzağa uçabilmektedirler. Beslenme sırasında hem kendi türlerine hem de başka türlere dair agresif davranışları gözlenmiştir.
"
"Ekonomik etki: Türün Afrika’da tarımsal ürünlere zarar verdiği sadece birkaç raporda yer almasına rağmen, Yeşil papağan Asya’da tarımsal ürünlere en ağır hasarı veren tarım zararlısı olarak kabul edilmektedir. Mısır, hardal, pirinç, ayçiçeği, badem, hurma, guava, şeftali, papaya, sorgum, susam, buğday, arpa, üzüm ve nar gibi tarımsal ürünlerle beslendiği tespit edilmiştir. Khan ve ark. (2004), Yeşil papağanın Asya’daki tarımsal kalkınmadan faydalandığını ifade etmişlerdir. Orta Punjab bölgesi başlangıçta tropikal diken ormanı ile kaplıyken zamanla oranın doğal türü olmayan bazı büyük ağaçların getirilmesi ve tarımsal faaliyetlerin artması kuşların oraya yerleşmelerine ve o büyük ağaçlarda yuvalar yapmalarına olanak sağlamıştır. Yerleşik olduğu çoğu yerde istilacı olarak kabul edilmektedir.
Yabancı tür olduğu bölgelerden sadece İngiltere’de üzüm bağlarına zarar verdiği rapor edilmiştir (Butler, 2003). Verdiği zararın boyutu, verimi 5000 şişe şaraptan 3000 şişe şaraba düşürmüş olmasıdır.
Ekolojik etki: Avrupa’da Yeşil papağanın yuva kovukları için başka türlerle rekabet ettiği bilinmektedir. Yeşil papağanlar Avrupa’yı istila eden en kötü 100 tür içerisinde listelenmiştir (DAISIE, 2009). Her ne kadar birçok kaynak türün tarım zararlısı ya da yerli türlerle rekabet halinde olduğunu ifade etse de konuyla ilgili çok az çalışma olduğu ve çoğu açıklamaların spekülatif olduğu bilinmektedir (White ve ark., 2019). Gerçek anlamda doğal türler üzerine bir etkisinin ortaya çıkarıldığı Belçika’daki bir çalışmada Yeşil papağanların Sıvacıkuşu (Sitta europaea) ile yuva kovukları için rekabet ettiği tespit edilmiştir (Strubbe ve Matthysen, 2007). Diğer bir rekabet de İspanyada üreyen bir yarasa (Nyctalus lasiopterus) türü ile kaydedilmiştir. Burada yeşil papağanların yarasa türünün popülasyon büyüklüğünü önemli ölçüde düşürdükleri ve türün risk altına girdiği belirtilmiştir. Tam olarak etkileri tespit edilemese de sincap, serçe, leş kargası, gümüş martı, küçük karga gibi çeşitli türlerle etkileşim halinde olduğu gözlenmiştir.
Kovuklarda yuva yapan türler için bazen yuva yeri bulmak sıkıntılı olabilmektedir. Bu nedenle de Yeşil papağanların bol bulunduğu ya da bulunacağı yerlerde rekabet etmesi, henüz başka ülkelerce doğrulanmasa da mümkündür. İngiltere’de ise türün tarımsal ürünlere zarar verdiği rapor edildiğinden orada da istilacı yabancı tür olarak değerlendirilmektedir (Butler, 2003).
Sosyal etki: Halkın Yeşil papağanlara ilgisi genel olarak olumlu. Birçok insan Yeşil papağanların şehre ve parklara renk getirdiğini ifade etmektedir. Çok az kişi sesinden rahatsız olmaktadır. Özellikle sürekli aynı ortamı paylaşmak durumunda kalan insanlar (park bekçileri, satıcılar vb.) büyük grupların çıkardığı seslerden rahatsız olduğunu ifade etmektedir. Diğer taraftan bazı insanlar Yeşil papağanın popülasyon büyüklüğünün artması durumunda yerli kuşlara ya da diğer hayvanlara zararlı etkilerinin olabileceğinden yana kaygı duyduklarını ifade etmektedirler.
"
"Birçok istilacı türde olduğu gibi, türün hızlıca tespiti türün ülkede yayılmasını önemli ölçüde önlemektedir. Yeşil papağan grupları ilk olarak tespit edildiğinde, hızlı cevap verilmesi önerilmektedir: kuşların olabildiğince hızlı bir şekilde yakalanması ve dağılarak yeni popülasyonlar oluşturulması engellenmelidir.
İnsanların ve kamunun türün olası etkileri hakkında daha iyi ve detaylı bilgilendirilmesi ve bir kamuoyu bilinci oluşturulması gerekmektedir. Yeşil papağan gibi karimatik ve sevilen bir tür için olumsuz bir görüş oluşturmak oldukça problemli olacağından daha hassas çalışılmalıdır.
Eğer popülasyon küçükse eradikasyon fayda maliyet açısından olumlu olacaktır. Ancak büyük ve yaygın olan popülasyonlarda eradikasyonun başarılı olması oldukça düşük ihtimaldir. Yeşil papağan kalabalık sürüler oluşturur ve akşamları biraraya gelerek bir tünekte toplanır. Bu, kalabalık sürülerle mücadele etmek için iyi bir fırsattır. Ancak dikkatli davranılmalıdır. Tünek alanının rahatsız edilmesi onların tüneklerini terk etmelerine sebep olabilir.
Yeşil papağanlar, özellikle Avrupa ülkelerinde insanların verdiği besinlerden yararlanmakadır. Bu besin kaynaklarının azaltılması ya da yok edilmesi, türün sayısını sınırlandırmak için kullanılabilir. Ancak bu durum Türkiye’de söz konusu değildir. Yeşil papağanın beslenebileceği oldukça fazla kültür bitkisi şehirlerde bulunmaktadır.
Türün yakalanması, eradikasyon için iyi bir çözüm olabilir. Ancak vurulması, türün şehirde bulunması sebebiyle olası bir çözüm değildir.
"
"Tür, ticareti yaygın olarak yapılan türlerden biridir. Ticareti kapsamında birçok ülkeye kafes kuşu olarak kasıtlı olarak getirilmiştir.
CITES kayıtlarına göre Yeşil papağan, ülkemizde resmi olarak 1991 yılından bu yana ticareti yapılan bir kafes kuşudur. Kafes kuşu olarak satışı oldukça yaygın yapılmaktadır. Resmi kayıtlar ilk olarak 1991’de ülkeye girişini bildirse de, Yeşil papağan Türkiye’de ilk olarak 1975 yılında Ankara’da kaydedilmiştir. Sonrasında da 1990 yılında Mersin’de, 1991 yılında İstanbul’da tespit edilmiştir. Doğada görülme sebepleri ile ilgili ortaya atılan en ciddi iddialar; Yeşil papağanları taşıyan kamyonun devrilmesi sonucu Yeşil papağanların kafeslerden kaçarak serbest kaldığı ve Atatürk Havalimanında, gümrükte tutulan Yeşil papağanların tutuldukları yerden kurtularak kaçmaları sonucu olduğudur. Ancak zaman zaman Yeşil papağan sahiplerinin de ellerindeki kuşlara bakamadıkları için onları doğaya saldıkları bilinmektedir. Yine diğer kafes ticareti yapılan kuşlarda olduğu gibi hala petshoplardan da kazara kaçan Yeşil papağanlar vardır. Dolayısıyla Türkiye’de doğada popülasyon kurabilmiş Yeşil papağanların ülkeye giriş yolu, kafes ticareti yapılan bu kuşun kasıtlı ya da kazara doğaya bırakılmasıdır.
Türkiye’de şu ana kadar Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Muğla, Mersin, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Yalova olmak üzere toplam 30 farklı ilden kayıt gelmiştir. Ancak Yeşil papağanlar bu alanların tamamında doğada başarılı populasyonlar oluşturamamıştır. Çoğuna ait kayıtlar 1 seferle sınırlı kalmıştır. Sadece Ankara, Antalya, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Yalova ve Şanlıurfa’da ürediğine dair kayıtlar vardır. Sayısını ve dağılımını hızla arttırdığı için kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.
"
"Oldukça iyi bilinen ve yaygın bir kafes kuşudur. Hayvanat bahçelerinde sergilenmek üzere, petşoplarda da ticareti yapılmak üzere getirilirler.
Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere ülkemizde epey yaygınlaşmıştır. Sayıları hızla artış göstermektedir. "
Yeşil papağan için dağıtım kaydı olan il veya denizler
| Adi | Açıklama | # | |
|---|---|---|---|
| 1 | Kırklareli | Detay |
"Ekonomik etki: Türün Afrika’da tarımsal ürünlere zarar verdiği sadece birkaç raporda yer almasına rağmen, Yeşil papağan Asya’da tarımsal ürünlere en ağır hasarı veren tarım zararlısı olarak kabul edilmektedir. Mısır, hardal, pirinç, ayçiçeği, badem, hurma, guava, şeftali, papaya, sorgum, susam, buğday, arpa, üzüm ve nar gibi tarımsal ürünlerle beslendiği tespit edilmiştir. Khan ve ark. (2004), Yeşil papağanın Asya’daki tarımsal kalkınmadan faydalandığını ifade etmişlerdir. Orta Punjab bölgesi başlangıçta tropikal diken ormanı ile kaplıyken zamanla oranın doğal türü olmayan bazı büyük ağaçların getirilmesi ve tarımsal faaliyetlerin artması kuşların oraya yerleşmelerine ve o büyük ağaçlarda yuvalar yapmalarına olanak sağlamıştır. Yerleşik olduğu çoğu yerde istilacı olarak kabul edilmektedir.
Yabancı tür olduğu bölgelerden sadece İngiltere’de üzüm bağlarına zarar verdiği rapor edilmiştir (Butler, 2003). Verdiği zararın boyutu, verimi 5000 şişe şaraptan 3000 şişe şaraba düşürmüş olmasıdır.
Ekolojik etki: Avrupa’da Yeşil papağanın yuva kovukları için başka türlerle rekabet ettiği bilinmektedir. Yeşil papağanlar Avrupa’yı istila eden en kötü 100 tür içerisinde listelenmiştir (DAISIE, 2009). Her ne kadar birçok kaynak türün tarım zararlısı ya da yerli türlerle rekabet halinde olduğunu ifade etse de konuyla ilgili çok az çalışma olduğu ve çoğu açıklamaların spekülatif olduğu bilinmektedir (White ve ark., 2019). Gerçek anlamda doğal türler üzerine bir etkisinin ortaya çıkarıldığı Belçika’daki bir çalışmada Yeşil papağanların Sıvacıkuşu (Sitta europaea) ile yuva kovukları için rekabet ettiği tespit edilmiştir (Strubbe ve Matthysen, 2007). Diğer bir rekabet de İspanyada üreyen bir yarasa (Nyctalus lasiopterus) türü ile kaydedilmiştir. Burada yeşil papağanların yarasa türünün popülasyon büyüklüğünü önemli ölçüde düşürdükleri ve türün risk altına girdiği belirtilmiştir. Tam olarak etkileri tespit edilemese de sincap, serçe, leş kargası, gümüş martı, küçük karga gibi çeşitli türlerle etkileşim halinde olduğu gözlenmiştir.
Kovuklarda yuva yapan türler için bazen yuva yeri bulmak sıkıntılı olabilmektedir. Bu nedenle de Yeşil papağanların bol bulunduğu ya da bulunacağı yerlerde rekabet etmesi, henüz başka ülkelerce doğrulanmasa da mümkündür. İngiltere’de ise türün tarımsal ürünlere zarar verdiği rapor edildiğinden orada da istilacı yabancı tür olarak değerlendirilmektedir (Butler, 2003).
Sosyal etki: Halkın Yeşil papağanlara ilgisi genel olarak olumlu. Birçok insan Yeşil papağanların şehre ve parklara renk getirdiğini ifade etmektedir. Çok az kişi sesinden rahatsız olmaktadır. Özellikle sürekli aynı ortamı paylaşmak durumunda kalan insanlar (park bekçileri, satıcılar vb.) büyük grupların çıkardığı seslerden rahatsız olduğunu ifade etmektedir. Diğer taraftan bazı insanlar Yeşil papağanın popülasyon büyüklüğünün artması durumunda yerli kuşlara ya da diğer hayvanlara zararlı etkilerinin olabileceğinden yana kaygı duyduklarını ifade etmektedirler.
"
"Birçok istilacı türde olduğu gibi, türün hızlıca tespiti türün ülkede yayılmasını önemli ölçüde önlemektedir. Yeşil papağan grupları ilk olarak tespit edildiğinde, hızlı cevap verilmesi önerilmektedir: kuşların olabildiğince hızlı bir şekilde yakalanması ve dağılarak yeni popülasyonlar oluşturulması engellenmelidir.
İnsanların ve kamunun türün olası etkileri hakkında daha iyi ve detaylı bilgilendirilmesi ve bir kamuoyu bilinci oluşturulması gerekmektedir. Yeşil papağan gibi karimatik ve sevilen bir tür için olumsuz bir görüş oluşturmak oldukça problemli olacağından daha hassas çalışılmalıdır.
Eğer popülasyon küçükse eradikasyon fayda maliyet açısından olumlu olacaktır. Ancak büyük ve yaygın olan popülasyonlarda eradikasyonun başarılı olması oldukça düşük ihtimaldir. Yeşil papağan kalabalık sürüler oluşturur ve akşamları biraraya gelerek bir tünekte toplanır. Bu, kalabalık sürülerle mücadele etmek için iyi bir fırsattır. Ancak dikkatli davranılmalıdır. Tünek alanının rahatsız edilmesi onların tüneklerini terk etmelerine sebep olabilir.
Yeşil papağanlar, özellikle Avrupa ülkelerinde insanların verdiği besinlerden yararlanmakadır. Bu besin kaynaklarının azaltılması ya da yok edilmesi, türün sayısını sınırlandırmak için kullanılabilir. Ancak bu durum Türkiye’de söz konusu değildir. Yeşil papağanın beslenebileceği oldukça fazla kültür bitkisi şehirlerde bulunmaktadır.
Türün yakalanması, eradikasyon için iyi bir çözüm olabilir. Ancak vurulması, türün şehirde bulunması sebebiyle olası bir çözüm değildir.
"